Regie: Davis Guggenheim
Script en presentatie: Al Gore
100 min. / USA / 2006
Wie ooit ‘The Day After Tomorrow' heeft gezien wist het al lang, en nu komt voormalig vice-president Al Gore het ons bevestigen: het broeikaseffect is niet om mee te lachen. Gore was de rechterhand van Bill Clinton toen die in het Witte Huis zat, maar verloor het presidentschap van de VS aan de twijfelachtige praktijken van George W. Bush in 2000. Sindsdien heeft hij de halve wereld afgereisd als ecokrijger, met een gepassioneerde toespraak over de gevaren van de globale opwarming. Geholpen door een uitgebreide diashow, met statistieken, foto's en filmpjes, probeert hij zijn publiek duidelijk te maken wat de gevolgen kunnen zijn van de steeds toenemende CO2-productie die we veroorzaken. Manhattan dat onder water loopt, zodat enkel de toorts van het vrijheidsbeeld nog net boven de oppervlakte komt, zoals in ‘The Day After Tomorrow'? Zo gek vergezocht blijkt dat beeld niet eens te zijn.
Het discours dat Gore houdt is niet zo nieuw, voor wie de laatste jaren een beetje heeft opgelet. De koolstofdioxide die we met onze industrie en onze wagens de lucht inpompen verhindert de infrarode straling van het zonlicht om de atmosfeer te verlaten - de hitte blijft hangen in plaats van weg te kaatsen, met als gevolg hogere temperaturen op aarde. ‘De warmste tien jaar sinds mensenheugnis vonden allemaal plaats tijdens de laatste veertien jaar,' legt Gore uit. Eén gevolg daarvan is dat de poolkappen smelten, wat rampzalige overstromingen tot gevolg zal hebben. Een ander dat de zeeën opwarmen, wat indirect aanleiding geeft tot orkanen en tropische stormen - we krijgen beelden te zien van de ravage die orkaan Katrina een jaar geleden aanrichtte, een windhoos die gaandeweg toenam in kracht, dankzij de warme oceaantemperaturen. Nog een gevolg is dat de verhoogde hitte het vocht uit de bodem trekt, met desastreuze droogtes in bepaalde delen van Afrika en Zuid-Amerika tot gevolg. Tijdens één van de meest memorabele momenten in Gores betoog, zien we op een wereldkaart hoe verschillende landen worden verzwolgen door het water na het smelten van de ijskappen. India, grote delen van Azië, maar ook Nederland, Florida en New York zullen grotendeels ophouden te bestaan. We zien hoe het groen op de kaart langzaam blauw wordt terwijl Gore ons een beeld aanbiedt dat fascinerend is in al z'n gruwelijkheid: "Beeld je in wat voor chaos enkele duizenden vluchtelingen al betekenen. En beeld je dan in dat je met 100 miljoen vluchtelingen zit."
Voor iedereen die een beetje het nieuws volgt en wil begrijpen, is dit in feite niets nieuws: we weten dat het milieu totaal aan het flippen is (kijk maar naar de zomer die we in 2006 net gehad hebben: een maand stikkende hitte, een maand niets dan regen, gevolgd door nog twee weken hitte) en we weten dat wij ervoor verantwoordelijk zijn. Maar hey, zo'n bezinezuipend slagschip waar tien mensen gemakkelijk in kunnen kamperen rijdt gewoon lekker, dus waarom niet? Oké, we rijden er meestal op ons eentje in, maar toch... Iedereen schijnt te weten dat het radicaal fout aan het lopen is, maar niemand schijnt echt happig te zijn om er iets aan te doen. "Dit is een politieke kwestie," zegt Gore, en je kunt hem moeilijk ongelijk geven. Momenteel is er in de VS een president aan de macht die verkozen werd dankzij de steun van de olielobby - het is geen toeval dat diezelfde president vervolgens grijnzend z'n reet veegt aan de Kyoto-overeenkomst en zijn landgenoten verzekert dat ze absoluut geen schrik moeten hebben om in milieu-onvriendelijke, immens veel verbruikende wagens te blijven rijden. Mensen die beweren dat hij daarmee een o zo kleine fout maakt, worden afgedaan als links-liberale, paniek zaaiende geitenwollensokken. Daar sta je dan, wanneer het grootste, meest vervuilende land ter wereld officieel weigert te erkennen dat er een globale crisis op til staat.
Dat alles wordt door Al Gore uitgelegd op een opvallend heldere, welbespraakte manier. De man stond tijdens de presidentsverkiezingen min of meer bekend als een houten klaas die moeilijk contact kon leggen met een groot publiek, maar hier toont hij zich een overtuigend redenaar. ‘An Inconvenient Truth' is in principe weinig meer dan een registratie van zijn toespraak en slide show, maar de lucide manier waarop Gore zijn betoog levert is voldoende om er tot het einde je aandacht helemaal bij te houden. Hij gebruikt humor met wisselend succes (niet al zijn grapjes komen even goed over), maar hij kent zijn onderwerp overduidelijk door en door en wat hij te zeggen heeft klinkt altijd zinnig, logisch, helder geformuleerd en brandend relevant. Anderhalf uur lang voor een groot projectiescherm staan praten over het klimaat en het milieu zónder je publiek te vervelen, da's een prestatie.
Het zijn de scènes tussendoor die de film toch een beetje aan kracht doen inboeten: op gezette tijden tussen Gores speech krijgen we kortere scènes te zien waarin de eco warrior terug naar zijn ouderlijk huis gaat, herinneringen ophaalt aan het ongeluk dat zijn zoontje ooit had of waarin wordt teruggekeerd naar zijn verkiezingsnederlaag in 2000. Die tussenstukjes zijn duidelijk bedoeld om "de mens Al Gore" naar voren te brengen, zodat de film niet louter een opeensomming van wetenschappelijke feiten wordt. De bedoeling is best, maar in de praktijk kijk je ernaar als een onnodige afleiding van het echte onderwerp.
Wie deze recensie al tot hier heeft gelezen, zal waarschijnlijk geïnteresseerd genoeg zijn om ook te gaan kijken. De traditionele genoegens van een goeie film vind je hier niet: dit is geen hersenloos entertainment, het biedt geen ontspanning, je kunt er niet met je vriendinnetje naartoe om te gaan zitten muilen op de achterste rij, en tenzij je écht een fanatiek zwemmer bent, kan ik me ook niet voorstellen dat je er gelukkig buitenkomt. Wat je wel krijgt, is een intens fascinerende blik op een mogelijke toekomst - één die we nog kunnen vermijden als we daar maar voldoende inzicht en lef voor hebben. ‘An Inconvenient Truth' is een wake up call, zeker voor het slag Amerikanen dat nog steeds denkt dat het terrorisme de grootste bedreiging is die hen parten speelt. Of de prent ook effectief resultaat zal bereiken is een andere vraag, maar niet voor de eerste keer in de laatste jaren, vraag je je na het kijken toch af hoe anders de wereld er nu zou hebben uitgezien als het in 2000 anders was afgelopen, daar in Florida.
Bron : http://www.digg.be/movie.php?id=1166
