Kate Mosse

“Ik heb een spookverhaal willen schrijven dat de mensen zal laten huiveren.”

Kate Mosse (1961) is in Engeland een mediaberoemdheid. Voor de BBC presenteert ze verschillende radioshows, waaronder de Readers and Writers Roadshow. Ze is een van de oprichters van de Orange Prize for Fiction. Samen met haar man en kinderen woont ze in West Sussex. Na twee romans, Eskimo Kissing (1996) en Crucifix Lane (1998) die weinig opzien baarden, brak zij wereldwijd door met Het verloren labyrint (alleen in Nederland al 130.000 verkochte exemplaren). Ook haar nieuwe boek De vergeten tombe is in Engeland een doorslaand succes. Nederland is na Engeland, het tweede land waar het boek verschijnt, en de bestsellerljst is slechts een kwestie van tijd. Tegenwoordig is Kate ook regelmatig te vinden in haar tweede huis in het Franse Carcassonne.

Door Kees de Bree

Lady
Gek wordt ze van de vraag of ze het beroemde fotomodel Kate Moss wel eens heeft ontmoet, zegt ze ongevraagd, met een stralende glimlach op haar gezicht. Hun namen verschillen maar een letter, maar tussen hun karakters, hun achtergrond en interesses bevinden zich gapende kloven, diepe oceanen en hemelhoge bergen. Kate Mosse, de schrijfster, is niet geïnteresseerd in de laatste mode, in drugs en champagneparty’s. Ze is belezen, leergierig, geïnteresseerd in alles wat met kunst, geschiedenis en klassieke muziek te maken heeft. Ze is hyperactief, dol op research en reizen en omarmt de periode waarin ze na de moeilijke bevalling die het voltooien van een boek nu eenmaal is, de wijde wereld in kan om haar boek te promoten. Frêle, parmantig, glimmende ogen, een spraakwaterval. Een klassiek ogende intellectuele lady die, kristalhelder formulerend, het begrip enthousiasme een volstrekt nieuw elan geeft. Bovendien is ze aardig, aardig en nog eens aardig.

Labyrint
Na een roman en een thriller die weinig deden besloot Kate Mosse een boek te schrijven over een periode die haar fascineerde, de dertiende eeuw.. Het werd Het verloren labyrint. “Ik ben dol op geschiedenis. Dat heb ik van mijn ouders die archeologen waren en die me leerden dat zelfs ogenschijnlijk lelijke of onbeduidende voorwerpen de meest boeiende verhalen konden vertellen. Maar de echte inspiratie voor Het verloren labyrint kwam toen mijn man en ik een huis kochten in het Franse Carcassonne. Het was een schitterende Middeleeuwse stad. Het hele gebied rond de stad ademde de sfeer van het verleden. Maar pas tien jaar gelden kwam het keerpunt toen ik Montsegur bezocht, een dorp aan de voet van de Pyreneeën. Toen ik daar in de sneeuw een berg beklom, kreeg ik plotseling visieoenen van een middeleeuwse vrouw die op de stadsmuren stond. In mijn visoen was het zo rond het jaar 1244. Toen wist ik ook dat het verhaal waar ik zo lang over liep te dubben, een graalverhaal moest zijn. Ik had toen andere projecten lopen, dus ik kon niet meteen aan de slag. Maar als je het bij elkaar optelt ben ik toch zeker zes jaar bezig geweest aan het researchen, plotten en schrijven van Het verloren labyrint. Ik heb bergen beklommen, ben van dorp naar dorp gewandeld, heb grotten bezocht, ben in oude kerken en kathedralen geweest en heb zelfs zwaardvechtlessen gevolgd om me emotioneel in te leven in mijn karakters.”

Katharen
“En omdat ik besloten had dat de katharen een grote rol zouden spelen in mijn roman heb ik maanden in bibliotheken en op internet doorgebracht om alles te weten te komen over de rol die de religie toen speelde. Ik heb boeken gelezen over de militaire geschiedenis van toen en heb vrijwel elk museum in Zuidwest Frankrijk bezocht om de kostuums uit die tijd te bestuderen. De sleutel bij research is dat je niet weet wat je zoekt tot je het vindt, zoals het feit dat de Inquisitie in 1233 in zuidwest Frankrijk in het leven werd geroepen om zich te bevrijden van de katharen. Terwijl ik dacht dat het de Spanjaarden waren die ongeveer een eeuw later de Inquisitie hadden bedacht. Zo zie je maar. Zonder research geen boek.”















Carcassonne
Het klinkt zo vanzelfsprekend, een huis in Carcassonne kopen, maar hoe komt een Engels echtpaar in die streek terecht? “Mijn man, die schrijver en vertaler is, heeft een tijd in Frankrijk gewoond. In Parijs maar ook in andere gebieden. Hij kent het land, is er erg op gesteld en dat is er de oorzaak van dat we besloten een optrekje in Frankrijk aan te schaffen. Een vriend van mijn schoonmoeder had een makelaarskantoor en die had wat huizen in de buurt van Carcassonne. Ik moet zeggen dat ik, toen ik daar voor het eerst kwam, op slag verliefd werd op de omgeving. Het is daar een woest landschap met bergen, meren, rivieren en van die luchten met snel voortdrijvende wolken. En in de verte die authentiek middeleeuwse stad Carcassonne. Door oorlogen i de 13e eeuw is een groot deel van de gebouwen verwoest en de ruines zijn daar nog steeds stille getuigen van. Je waant je echt terug in de tijd. Al met al de ideale voedingsbodem voor Het verloren labyrint dat zich in die streek afspeelt.”

Cultuur & muziek
Cultuur speelt een grote rol in Het verloren labyrint, maar ook in Kate Mosse’s nieuwste boek De vergeten tombe. Heel verklaarbaar, vind zijzelf. “Van jongs af aan heb ik gemusiceerd. Van mijn 9e tot mijn 18e was ik stapelgek op klassieke muziek en spendeerde ik het merendeel van mijn tijd in orkesten. Muziek was mijn leven. Geen popmuziek overigens. Ik was een heel ijverig meisje dat van studeren hield. Daarnaast speelde ik heel verdienstelijk viool. Maar toen ik een jaar of zestien was, besefte ik dat ik niet goed genoeg was om er de rest van mijn leven op een behoorlijk niveau mijn geld mee te verdienen. Het was een grote mate van zelfkennis waar ik tot op de dag van vandaag blij mee ben. Ik kreeg namelijk alle steun van mijn ouders en leraren om verder te gaan. Maar ik weet dat ik nooit een briljante soliste geworden zou zijn. Wellicht goed genoeg voor een orkest, maar meer ook niet. Wie zal het zeggen. Maar ik ben altijd dol op muziek gebleven. Die liefde vind je terug in De vergeten tombe in de persoon van de moderne jonge vrouw Meredith die in het heden onderzoek doet naar de muziek van Claude Debussy. Ik heb nog steeds bij bepaalde klassieke stukken dat de haren in mijn nek recht overeind gaan staan. Ik kan er emotioneel erg door geroerd raken. Ik waan me dan terug in mijn jeugd toen ikzelf in een orkest zat. Vreemd he? Dertig jaar later heb ik nog steeds nostalgische gevoelens naar de tijd dat ikzelf die prachtige muziek mocht spelen. Als schrijfster gebruik je die gevoelens natuurlijk. Datzelfde heb ik met kunst. Ik ben geen grote kunstkenner, maar ik vind het idee dat schilderijen of prenten mensen van nu nog evenzeer kunnen beroeren als in de tijd dat ze gemaakt werden heel bijzonder. Prenten kunnen hele verhalen vertellen. De symboliek, uitgebeeld in natuur, een dier, een mens, een voorwerp of een combinatie daarvan vertellen in ren enkel ogenblik sneller een compleet verhaal dan ik in meerdere pagina’s kan weergeven. Boeken van vroeger zijn door het archaïsch taalgebruik nauwelijks meer te begrijpen, maar dat geldt niet voor muziek en schilderijen. Die zijn nog even begrijpelijk als vroeger. In De vergeten tombe, heb ik een tijd beschreven waarin Kunst en muziek een allesoverheersende rol speelden.”


Edgar Allan Poe
In De vergeten tombe spelen twee verhaallijnen door elkaar. Een verhaal speelt zich af in 1891 , te beginnen in Parijs waar de 17 jarige Leonie en haar broer geconfronteerd worden met gewelddadig oproer in de Opera. Zij gaan vervolgens naar het Zuidfranse Rennes-le-Chateau. Het verhaal wordt afgewisseld met het verhaal van de Amerikaanse jonge vrouw Meredith die voor een studie naar de componist Caude Debussy afreist naar Parijs en vervolgens naar het hedendaagse Rennes-les-bains. Moordende hebzucht, eeuwenoude geheimen en spookachtige muziek zijn de leidmotieven in het intrigerende verhaal. Ook worden er tussen neus en lippen door wat grappige wetenswaardigheden beschreven. Zo zou
Claude Debussy de verhalen van Edgar Allan Poe op muziek hebben willen zetten. Kate Mosse glundert oprecht. “Jazker, het gaat om de verhalen The Fall of the House of Usher en The Devil in the Belfry. Verrassend he? Zo was het voor mij ook een verrassing dat de Franse schrijver Beaudelaire Engels heeft geleerd met als enige reden om Edgar Allan Poe te kunnen lezen. Dat is het leuke van research. Je stuit op dingen waar je geen notie van had. Toen ik het leven van Claude Debussy onderzocht, wat mijn hoofdpersoon Meredith later in mijn boek zou doen, stuitte ik op dit gegeven. Ik bewonder Claude Debussy enorm. Toen ik jong was speelde ik zijn muziek waardeloos. Ik ging als een razende Roeland met zijn muziek aan de haal, terwijl ik het heel simpel had moeten houden. Maar goed, als je 18 bent lees je geen biografieën, dus ik wist niets van de man. Ik heb hem wel een rol gegeven in mijn boek. Een kleine rol, want hij mocht het verhaal niet in de weg lopen. Maar Debussy was een ideale persoon om het heden met het verleden te verbinden, waardoor ik mijn verhaallijnen mooi ineen kon laten vloeien. Toen ik mijn research deed, ontdekte ik dat hij niet zozeer in het occulte geïnteresseerd was, maar dat hij zijn creatieve inspiratie zocht in dingen die niet alledaags waren. Daarom heeft hij geprobeerd Allan Poe op muziek te zetten. Maar deaar is hij nooit in geslaagd.”.

Zware druk
Wie zo’n gigantisch succes heeft als Kate Mosse met haar Labyrint, moet een sterk gestel hebben om opnieuw de kwaliteit te behalen van haar vorige boek. “Een opvolger schrijven van een succesroman is een probleem, een prettig probleem, maar toch. Het succes van
Het verloren labyrint kwam volledig uit de lucht vallen. Elke keer dat ik hoorde dat het in weer een ander land een succes was geworden, en het is in 37 talen vertaald, voelde ik me de hemel te rijk. Maar dit keer werd er van me verwacht dat ik een boek zou schrijven dat opnieuw een bestseller zou worden. Het gekke is dat ik nu het meest zenuwachtig over de reactie van lezers, omdat de sfeer van De vergeten tombe compleet anders is dan die van Het verloren labyrint. Het is uiteraard opnieuw een boek dat ik dolgraag wilde schrijven, maar ik wil niemand teleurstellen. Ik ben bang dat de lezers hetzelfde boek, maar dan in andere woorden willen lezen. Gelukkig heb ik dat gevoel niet gehad tijdens het schrijven. Als ik schrijf, ben ik met mijn gedachten niet bij mijn uitgever of mijn publiek. Dan denk ik alleen maar of mijn personages wel genoeg leven of dat mijn verhaallijnen wel logisch zijn en dat ik moet oppassen dat ik niet teveel clichés’s gebruik. Kijk, ik heb voor Het verloren labyrint veel meer tijd gehad dan voor De vergeten tombe. Er was toen geen druk. Ik heb alle tijd genomen die ik dacht dat ik nodig had om er een goed verhaal van te maken. Ik heb er ook ruim zes jaar over gedaan. Die tijd gunde mijn uitgever me nu niet.”

Eeuwen vol problemen

Het verloren Labyrint speelde zich af in de 13e eeuw. De vergeten tombe speelt zich af in de 19e eeuw en in de 21 eeuw. “Als ik mag afgaan op dat wat veel mensen me nu schrijven, mag ik concluderen dat de mensen de 19e eeuw leuker vinden dan de middeleeuwen uit Het verloren Labyrint.
Het is herkenbaarder, het verleden ligt dichterbij. Ik vond beide eeuwen even interessant. Ik ben altijd gefascineerd geweest door de 13e eeuw en ook door het einde van de 19e eeuw. Mijn boeken sluiten dus perfect aan bij mijn favoriete interesses. Beide tijdvakken, beide eeuwen waren een tijd van onrust, een tijd die veranderingen in zich droegen. Iedereen denkt aan Parijs als aan de stad van de liefde, die prachtige stad vol cultuur en geschiedenis, maar diezelfde stad heeft heel wat bloedbaden meegemaakt. Het was aan het eind van de 19e eeuw een gevaarlijke stad om te leven. Mensen waren onzeker over wat hun te wachten stond. Als een romanschrijfster Is het heerlijk om een dergelijke tijd als achtergrond te gebruiken. De mensen waren toen anders. Als schrijver van historische romans moet je de geschiedenis respecteren, dus moet je de karakters beschrijven tegen de achtergrond van hun eigen tijd.
Als je vrouwen in het historische context zet, dan moeten ze zich ook gedragen zoals vrouwen in die tijd deden. Ze moeten zich aan de etiquette houden. Mijn 17-jarige hoofdpersoon Leonie is zelfstandig, zelfbewust maar ook heel erg verwend. Naarmate het verhaal vordert, blijkt ze toch ook een goed meisje te zijn. Als schrijfster ben ik dol op haar, maar als ik haar in de werkelijkheid in levende lijve was tegengekomen, zou ik haar een vreselijk kind hebben gevonden. Dat is het voorrecht van een schrijver. Ik kan personages moduleren.”

Sterke vrouwen
De twee hoofdpersonen in De vergeten tombe leven in verschillende eeuwen (Leonie in 1891 en Meredith i 2007. Het zijn beiden sterke vrouwen. Het ligt voor de hand dat Kate Mosse aan een van de twee tijdens het sschrijven het meeste plezier heeft beleefd. “ Ik heb een natuurlijke affectie voor mijn jonge karakters, waarschijnlijk omdat ik de moeder van teenagers ben. Ik heb een heleboel meisjes van 17 die mijn huis in en uitlopen. Ze hebben dus mijn onvoorwaardelijke sympathie. Dat gezegd hebbende, moet ik toegeven dat de andere hoofdpersoon Meredith, die onderzoek doet naar de componist Claude Debussy heel dicht bij me staat. In het verleden heb ik in niet veel van mezelf in mijn romanpersonages gestopt.Maar ditmaal zit er vrij veel van mezelf in Meredith. Haar temperament is niet hetzelfde, maar haar nieuwsgierigheid, haar belangstelling voor cultuur en muziek heeft ze met mij gemeen. Toen ik haar door Parijs lief lopen en naar de gebouwen met hun monumentale geschiedenis zag kijken, was het alsof k naast haar liep. Hopende om de stemmen uit het verleden te horen. Ik wilde dat Meredith zou slagen en dat ze gelukkig zou worden. Leonie heb ik meer van buitenaf beschreven, zoals een moeder de verrichtingen van haar kind gadeslaat, met alle emoties die daarbij horen natuurlijk, maar toch van buitenaf. Met Meredith kon ik me vereenzelvigen. Haar beschrijf ik dus van binnenuit. Ik wilde een verhaal vertellen waar mijn lezers zich mee konden vereenzelvigen en dat betekent dat ik aansprekende personages heb gemaakt. Dat is ook heel belangrijk voor mezelf, want ik breng een behoorlijke tijd van mijn leven met mijn karakters door. Als ik constant met een onsympathiek personage opgezadeld zou zitten, zou de depressiviteit op de loer liggen.”

Paris vous parle
“Hoewel mijn verhalen worden bepaald door de handelingen van mijn karakters, begint een verhaal voor mij bij de plaats waar alles zich afspeelt. Locatie en landschap zijn voor mij bijna even belangrijk als de personages. Het allerprilste begin van een verhaal vat post in mijn hoofd nadat ik bepaalde plekken heb gezien en daar een bepaald gevoel bij heb gekregen, zoals bij Carcassonne en Parijs. Ik ben zowel dol op wandelen in de natuur als op wandelen in de stad en ik raak gebiologeerd door allerlei details, een fraaie deur, een smeedijzeren hek, de ruwe of fraaie stenen van een huis. Parijs was voor mij de ideale achtergrond voor het begi van mijn boek. Ik ken Parijs niet zo heel erg goed, maar het is een stad die veel voor me betekent omdat ik mijn man er heb leren kennen. Dus al mijn associaties met Parijs hebben betrekking op hem en het is een romantische stad. Ik heb er met hem rondgezworven, om de haverklap een cafeetje induikend voor een stuk stokbrood en een glas wijn. In De vergeten tombe wilde ik dolgraag over het Parijs schrijven zoals ik het heb gevoeld en meegemaakt. Ik wist van tevoren niet of het me zou lukken om dat emotionele beeld ook goed onder woorden te brengen, maar ik heb wel het idee dat het me gelukt is om Leonie en Anatole in een geloofwaardige en sfeervolle setting te laten figureren. Parijs was een groot cultureel Mekka en een buitengewone stad waar artiesten en gewone mensen nauw met elkaar optrokken. Maar toch was het in de 19e eeuw een gevaarlijke stad. Veel mannen liepen gewapend rond, er werden ongelooflijke veel straatovervallen gepleegd, Die sfeer, plus het onberedeneerbare geloof in geesten en spirituele zaken wilde ik beschrijven.”


Tarot
In De vergeten tombe wordt de Amerikaanse Meredith op straat aangesproken door een jong meisje dat Meredith vraagt of zij haar toekomst wil laten voorspellen door middel van Tarotkaarten. Als Meredith uiteindelijk haar kaart laat leggen, constateert ze tot haar schrik dat de afgebeelde vrouw op de La Justice kaart grote overeenkomsten vertoont met haar eigen uiterlijk. De combinatie met andere kaarten jaagt haar de stuipen op het lijf. Uit het boek wordt niet duidelijk of Kate Mosse nu wel of niet gelooft in de voorspelende waarde van de kaarten. “Ik ben blij dat je niet hebt kunnen ontdekken of ik er echt in geloof. Ik ben in Tarot geïnteresseerd sinds ik de James Bond film heb gezien met Jane Seymour als mooie kaartlezeres. En in die film was het een mooi bindend onderdeel in het verhaal. In de film gelooft Solitaire (Jane Seymour) dat haar kaarten de toekomst voorspellen. Dat heb ik niet, maar ik vind het wel bijzonder dat veel mensen heel erg ambivalent zijn ten opzichte van Tarotkaarten. Ze geloven er niet in, maar tegelijkertijd zijn ze bang voor de doodssymbolen op de kaarten omdat ze toch wel eens ongeluk zouden kunnen brengen. Ik moet zeggen dat ik diezelfde reactie heb. Hoe kan dat? Ik heb mezelf die vraag meerdere malen gesteld. Hoe kan het dat ik me niet op mijn gemak voel als ik die symbolen zie terwijl ik niet in hun voorspellende waarde geloof. Het is onlogisch. Maar als schrijver heb je gelukkig de luxe dat soort vragen ter discussie te stellen zonder dat je ze hoeft te beantwoorden. Ik ben niet bijgelovig. Ik geloof dat we allemaal de kracht hebben om ons leven zelf vorm te geven. Maar tegelijkertijd weet je maar nooit. Om de Tarot scène emotioneel correct te kunnen beschrijven ben ik zelf ook naar een Tarotlezer geweest. Vreemd genoeg sloeg mijn hart op hol toen ik bepaalde kaarten zag. Ik had mezelf niet onder controle.
Datzelfde fenomeen zie je bij Meredith als zij in Parijs naar de kaartlezeres gaat. Zij is zichzelf niet. Daarom weet je later ook niet of zij en geest in het bos ziet of niet. Ze kan haar waarnemingsvermogen niet vertrouwen. En de lezers natuurlijk ook niet.”

Spookverhalen
“Maar, voor alle volledigheid, het verhaal gaat niet alleen over Tarot, het gaat ook over geestverhalen. Ik wilde dat de lezer zich onbehaaglijk zou gaan voelen. Mijn doel was een spannend 19e eeuws spookverhaal te schrijven. Ik wil de lezer laten huiveren. Ik denk dat me dat gelukt is want tijdens het schrijven van het boek zat ik zelf af en toe ook te rillen. Ik ben dol op het vertellen van verhalen. Iedereen heeft behoefte aan verhalen. Het is een behoefte die nooit overgaat. Het leuke is dat de spannendste verhalen die verhalen zijn die over ongrijpbare dingen gaan. Dat er meer tussen hemel en aarde is, weten we allemaal, Dat heb k met mijn boek ook willen benadrukken. Mijn verhalen kunnen iets bovennatuurlijks beschrijven, iets angstigs zonder altijd antwoord te hoeven geven op vragen. Als volwassenen hebben we leren accepteren dat niet overal een antwoord op is. Dat geldt ook voor de vraag of spoken bestaan. Hier aan tafel weten jij en ik dat ze niet bestaan, maar stel je bent alleen thuis, het is donker, je hebt kaarsen aan, de wind giert om het huis en je hoort plotseling verdachte geluiden, weet je dan nog zo zeker dat ze niet bestaan?”

Bron: http://www.crimezone.nl/4-P270974/6-P270974/1-F270974/