maandag 29 oktober 2007

Mannetje van glas


In zwart geboren paradijs
wie is mijn sleutel uit dit slot
In licht bevroren ochtendijs
hou ik nog van dromen?
O elfenbankje met
mannetje van glas
knip dit bevroren spinrag
van mijn dromen
stap opzij
en zeg
gedag

Ganzenbloem

De chrysant of ganzenbloem, van het plantengeslacht Chrysanthemum (v. Gr. chrusos = goud, anthemom = bloem) van de Composietenfamilie, met ca. 200 soorten, vnl. op het noordelijk halfrond. In Nederland en België komen enkele soorten in het wild voor, nl. de margriet(C. leucanthemum) en de gele ganzenbloem (C. segetum), die ook wel als sierplant worden geteeld. De soort C. cinerariaefolium, afkomstig uit Klein-Azië, wordt in sommige tropische landen (vooral Kenia) in de bergen gekweekt wegens de insectendodende eigenschappen van het poeder dat door vermaling van de gedroogde hoofdjes verkregen wordt (pyrethrum).

De als tuinplant geteelde heesterachtige chrysanten zijn producten van bastaardering tussen verschillende soorten; ze worden in een veelheid van vormen gekweekt. Vaak worden al deze hybriden samengevat als tuinchrysant of herfstchrysant (C. sinense). Voorts worden als sierplant geteeld: de bonte ganzenbloem (C. carinatum), afkomstig uit Noordwest-Afrika; de hoofdjes hebben een rode schijf en witte, aan de voet gele straalbloemen; het moederkruid (C. parthenium), ook in een aantal cultuurvariëteiten; deze plant ruikt naar kamille, is afkomstig uit Zuidoost-Europa en Klein-Azië en verwildert gemakkelijk; de hoofdjes zijn vrij klein en hebben oorspronkelijk witte straal- en gele buisbloemen; de reuzenmargriet (C. maximum), de gekroonde ganzenbloem (C. coronarium) en C. rubellum. De Pyrethrum-hybriden zijn ontstaan uit kruisingen met C. coccineum. Dit zijn als tuinplant gekweekte kruiden met gele schijfbloemen en rode, roze of witte straalbloemen, ook veel met gevulde hoofdjes. De struikmargriet (C. frutescens) is een heesterachtige soort die de gehele zomer bloeit met kleine, margrietachtige bloemen; de blaadjes zijn blauwachtig grijs en fijn verdeeld.